Freud ve Lacan
Louis Althusser'in 1969 senesinde New Left Review dergisinin 55. sayısında yayımlanan Freud ve Lacan adlı makalesi Selahattin Hilav tarafından 1981 senesinde Türkçe'ye çevrilmiş ve Yazko Felsefe Yazıları dergisinin ilk sayısında Lacan bölümünde yer almıştır.
Bu metinde L. Althusser Freud'un buluşunun devrimci yanını ve yüzyıla getirilerini ele aldıktan sonra Lacan'ın, Freud'un yapıtını okuması ile yeniden yapılanan psikanalizi ele almaktadır.
Metinde Althusser Lacan'ın Freud'a geri dönüş hareketini şu şekilde özetler :
''1. Freud'un gericiliğinin elinde sömürülmesinin ideolojik kabuğunu kaba bir şaşırtmaca olarak bir yana atmakla yetinmek;
2. Psikanalitik revizyonizmin şu ya da bu ölçüde bilimsel bilgi dallarının büyüleyici etkisiyle desteklenen daha ince anlam karışıklıklarına düşmekten kaçınmak;
3. nihayet, Freud'un kullandığı kavramlarda, bu kavramlar ile taşıdıkları düşünce içeriği arasındaki gerçek epistemolojik ilişki'yi bulup tanımak ve tanımlamak için ciddi bir tarihsel-kuramsal eleştiri çabasına girişmek.''
Bu şekilde yazar, çağdaş bir psikanalizin doğuşunu da müjdeliyordur.
Güncel olarak Fransa'da ele alınmakta olan eşcinsel evliliği, eşcinsel çiftlerin evlat edinmesi vb. sorulara bu geri dönüş hareketinin gericilikten psikanalizi uzaklaştırması olmaksızın bir yanıt vermek güç olurdu.
Yazısında aynı zamanda ''kavramların değerini doğru olarak saptamayı, zengin sonuçlar ve vaatlerle yüklü kuramsal düşünce alanında askıda kalmış soruları tanımlamayı''da hedeflemektedir.
Metnin ikinci bölümünde yazar psikanalizin nesnesi üzerine odaklanır. Klinikten yola çıkan bu uygulamanın en büyük buluşu olan bilinçdışını Lacan'ın dil bilimin katkılarıyla nasıl okuduğuyla metnine devam eder. Lacan, dil bilimle beraber yeni bir Oidipus okuması yapmış ve konuşan varlık olan ''insan yavrusunun'' özne olarak doğuşunu kendi üçlemesi (imgesel, simgesel, gerçek) ışığında baştan okumuştur. Yazarın metinde özellikle Lacan'ın kuramında simgeselin ön planda olduğu 50'li yıllardaki kuramını ele aldığını belirtmek, Lacan'ın 70'li yıllarda geliştirdikleri ile yeni Oidipus okumaları geliştiğini de eklemek yanlış olmayacaktır.
Pınar Arslantürk
